ลำไส้มีบทบาทสำคัญในระบบย่อยอาหาร แต่รู้หรือไม่ว่าลำไส้ยังส่งผลต่อสุขภาพจิตของเราได้ด้วย และความไม่สมดุลในลำไส้เป็นปัจจัยสำคัญที่อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคซึมเศร้าได้
ลำไส้ และสมองเชื่อมโยงกันอย่างไร
ลำไส้ และสมองมีการเชื่อมต่อกันผ่านระบบที่เรียกว่า Gut-Brain Axis ซึ่งเป็นการสื่อสารระหว่างลำไส้ และสมองผ่านเส้นประสาท ฮอร์โมน และสารเคมีต่างๆ ทำให้การเปลี่ยนแปลงในลำไส้ส่งผลถึงสมอง และจิตใจได้โดยตรง
ลำไส้มีบทบาทสำคัญในการควบคุมอารมณ์
จุลินทรีย์ในลำไส้มีหน้าที่ผลิตสารสำคัญที่ควบคุมอารมณ์ โดยเฉพาะเซโรโทนิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้เรารู้สึกมีความสุข โดยกว่า 90% ของเซโรโทนินในร่างกายจะถูกผลิตในลำไส้ ดังนั้นหากลำไส้เกิดความไม่สมดุล ก็อาจส่งผลให้ระดับเซโรโทนินลดลง ทำให้เกิดความเครียด และอาจกลายเป็นภาวะซึมเศร้าได้
เมื่อลำไส้ไม่สมดุล ส่งผลต่อสมองอย่างไร ?
ลำไส้ที่ไม่สมดุล ไม่เพียงแต่ลดการผลิตเซโรโทนิน แต่ยังเสี่ยงต่อภาวะอุจจาระขึ้นสมอง ที่ของเสียจากลำไส้ใหญ่ที่ไม่ได้ถูกขับถ่าย จะถูกดูดซึมกลับเข้าสู่กระแสเลือด และถูกส่งไปเลี้ยงสมอง กระตุ้นให้เกิดการอักเสบในร่างกาย และสมอง ซึ่งส่งผลต่ออารมณ์ และสุขภาพจิต จนอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้
สัญญาณเตือนลำไส้ไม่สมดุล
- ท้องผูกเรื้อรัง → สารพิษตกค้างในร่างกาย ทำให้ร่างกายไม่สดชื่น หงุดหงิดง่าย
- ท้องอืด ท้องเสีย ถ่ายเหลวบ่อย → ระบบย่อยอาหารแปรปรวน อาจมีปัญหาเกี่ยวกับจุลินทรีย์ในลำไส้
- อารมณ์แปรปรวน เครียดง่าย → เมื่อลำไส้ผลิตเซโรโทนินได้น้อยลง สมองจะได้รับผลกระทบ ทำให้อารมณ์แปรปรวนได้
วิธีดูแลสุขภาพลำไส้ให้ดี เพื่อร่างกายที่แข็งแรง
- ฝึกขับถ่ายให้เป็นเวลา
- ฝึกเบ่งถ่ายอุจจาระอย่างถูกวิธี
- ลดอาหารที่มีไขมันสูง เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีกากใย
- ไม่กลั้นอุจจาระเด็ดขาด ควรขับถ่ายทันทีที่ปวด
